بنیاد «هریتیج» گزارشی به قلم جیمز فیلیپس پژوهشگر مسائل خاورمیانه و تروریسم منتشر کرده که در آن پیرامون لزوم عدم تایید برجام سخن می گوید.
این کارشناس افزوده است دولت آمریکا باید تا ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) در مورد پایبندی ایران به مفاد برجام و بخش های دیگر توافق هسته ای تصمیم بگیرد. از طرفی، مقام های ایرانی اعلام کردند امکان بازرسی مراکز نظامی وجود ندارد. در حالیکه این امر مشروع و یک مساله ای «ضروری» است. نویسنده گزارش در ادامه به دولت آمریکا توصیه می کند تا ضمن تایید نکردن پایبندی ایران به مفاد برجام استراتژی قاطعانه ای در ارتباط با توافق هسته ای یعنی بازبینی و اصلاح یا برچیدن برجام را در نظر بگیرد.
این گزارش یاد آور شده دولت آمریکا باید هر ۹۰ روز چهار نکته را در خصوص برنامه جامع اقدام مشترک تایید کند: نخست اینکه ایران کاملا به برجام و متمم های آن و مباحث فنی افزوده شده پایبند است. دوم باید اجرای برجام توسط ایران را در زیر نظر گرفته شود و ایران در صورت نقض مفاد توافق باید فورا اقدام خود را متوقف و اصلاح کند. سوم اطمینان درباره اینکه ایران فعالیت های هسته ای خود را گسترش یا افزایش نداده است. تعلیق تحریم ها به اقدامات ایران برای تعطیلی برنامه هسته ای غیر مشروعش بستگی دارد و باید در راستای تامین منافع امنیت ملی آمریکا باشد.
این گزارش در ادامه افزوده است «نمی توان گفت که لغو تحریم های چند میلیارد دلاری رژیم یاغی ایران که مدام شعار «مرگ بر آمریکا» سر می دهد و به صدور تروریسم و تهدید متحدان ایالات متحده آمریکا می پردازد در راستای تامین امنیت ملی آمریکا است.» نویسنده گزارش یادآور شد «کشتی های آمریکایی در خلیج عربی در معرض اقدامات تحریک آمیز این رژیم قرار دارند. حکومت ایران قطعنامه های شورای امنیت در خصوص برنامه موشک های بالستیک را نادیده گرفته و به ارسال و وارد کردن اسلحه و مهمات می پردازد و اکنون چند آمریکایی را گروگان گرفته است. گرچه ایران در ظاهر مفاد برجام را نقض نکرده اما این موارد برای اثبات نقض روح برجام از سوی حکومت ایران کافی است.»
نویسنده گزارش خاطر نشان کرد «گسترش و توسعه سانتریفیوژها و عبور از سقف مجاز آب سنگین و تلاش برای خریداری فناوری موشک های بالستیک از آلمان مواردی از تخلف ایران از مفاد برجام هستند.»
او افزود «مهم ترین دلیل برای عدم تایید پایبندی ایران به مفاد برجام مخالفت و واکنش قاطعانه مقام های ایرانی به بازدید از سایت های نظامی است و به همین خاطر آژانس بین المللی انرژی اتمی نتوانست رعایت کامل مفاد برجام از سوی ایران را تایید کند. از طرف دیگر آژانس بین المللی انرژی اتمی با استناد به منع گسترش سلاح های هسته ای اقدامات سخت گیرانه ای درباره تخلفات ایران از برجام در نظر نگرفت چرا که این نهاد نمی خواست فرصتی برای برچیدن برجام در اختیار دولت ترامپ قرار دهد.
این گزارش افزود «اینکه آژانس بین المللی انرژی هسته ای در پاسخ به سوالی در مورد پایبندی ایران به مفاد برجام تصریح کرده دامنه بازرسی های آژانس محدود است جای تاسف دارد. نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل در واکنش به موضع روسیه گفت «برخی کشورها می خواهند از ایران در برابر بازرسی های بیشتر محافظت کنند. اگر بازرسی ها نباشد توافق هسته ای ایران یک وعده پوچ است».
این گزارش خاطر نشان کرد ایران دست کم دو بار برای وارد کردن سلاح های غیر قانونی به کشور و ارسال آن به سوریه و عراق اقدام کرده است. گروه های شورشی توسط حکومت ایران به افغانستان و بحرین و سومالی و یمن اعزام می شوند و ایران از گروه های تروریستی مثل حزب الله لبنان حمایت کرده و منع سفرهای خارجی برخی مقام های ایران به ویژه قاسم سلیمانی مورد بی توجهی قرار گرفته و قاسم سلیمانی علنا به سوریه و عراق و روسیه سفر می کند.
این گزارش توصیه می کند در صورت بازنگری در برجام، ایران باید از غنی سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم منع شود و سایت های هسته ای عمده مثل نیروگاه های فوردو و نطنز و اراک تعطیل شده و تحت نظارت و بازرسی دوره ای قرار بگیرند. امکان حصول اطمینان از صلح آمیز بودن برنامه هسته ای و تاکید بر وضع دوباره تحریم ها در صورت تخلف ایران از مفاد برجام باید مد نظر گرفته شود.
فیلیپس در پایان یادآور شد «عدم تایید پایبندی ایران به برجام ضروری است تا بدین وسیله ایران مورد بازخواست نهادهای بین المللی قرار گیرد. برجام در شرایط حاضر نه تنها بی فایده و در تغییر سیاست خارجی ایران ناموفق بوده بلکه اوضاع بدتر هم شده است. حالا رژیم استبدادی ایران به توسعه ظرفیت های اقتصادی و سیاسی و نظامی خود پرداخته است. بنابراین، کشورهای اروپایی باید به فکر گزینه و توافق بهتری برای توقف سیاست های دشمنانه و بلندپروازی های هسته ای حکومت ایران باشند.»
