موسسه بین المللی مطالعات ایران (رسانه) گزارش استراتژیک سالانه خود برای سال ۲۰۱۹ را منتشر کرده است؛ که ضمن بررسی حوادث مهم در امور ایران، نگاهی جامع و تحلیلی عمیق در خصوص ایران را در اختیار خوانندگان – بویژه علاقمندان به امور ایران – قرار می دهد. این گزارش به سه بخش عمده تقسیم می شود: امور داخلی، امور عرب، و امور بین المللی.
در بخش امور داخلی ایران پرونده ایدئولوژیک نشان می دهد چگونه نظام حاکم بر ایران می کوشد با کنار گذاشتن امامان جمعه ای که متهم به فساد و سوءاستفاده از قدرت بودند، چهره خود را در داخل کشور بهبود بخشد. پرونده سیاسی توضیح می دهد چرا رییس جمهور ایران حسن روحانی خواهان انجام یک همه پرسی عمومی در خصوص مناسبات کشور با غرب در بحبوحه فروپاشی توافق هسته ای شد؛ پیش از این روحانی خواهان همه پرسی عمومی در خصوص اختیارات داده شده به رییس جمهور شد تا به این ترتیب از انتقادات شدیدی که متوجه او بود بکاهد. در بخش پرونده اقتصادی، توجه خوانندگان به این موضوع جلب خواهد شد که دولت ایران به دلیل شرایط بد اقتصادی و بازتاب یافتن فساد در سطح ایدئولوژیک و سیاسی مجبور شد چهار ماه پس از تایید بودجه عمومی کشور دست به تغییراتی در آن بزند. پرونده سیاسی به آن خواهد پرداخت که چگونه ساقط کردن پهباد آمریکایی و توقیف نفتکش بریتانیایی موجب تقویت روحیه ایران شد.
بخش امور عرب نشان می دهد که پیچیدگی های موجود در بحران یمن – و همچنین مولفه های سیاسی گوناگون آن – در روند صلح در یمن مشکلاتی به وجود آورد؛ و وجود خلا استراتژیک موجب تقویت حضور حوثی ها در یمن با حمایت ایران شده است. در سال ۲۰۱۹، عراق نیز به میدان نبرد بین ایالات متحده و ایران تبدیل شد. این امر باعث شد مردم عراق تظاهرات گسترده ای را علیه پروژه فرقه گرایانه و ژئوپلتیک ایران به راه اندازند که کشور آنها را هدف قرار داده است. در سوریه ایران در رقابت شدید با روسیه قرار دارد، به همین خاطر به استفاده از ابزار اقتصادی و سیاسی رو آورد تا به این ترتیب، تغییرات دموگرافیک را در جهت تامین منافع شیعه ها بوجود آورد و سوریه را به یک حکومت مطیع ایران تبدیل کند. تظاهرات در لبنان میزان فساد و وخامت شرایط اقتصادی و سیاسی در این کشور را به نمایش گذاشت که ناشی از هژمونی ایران بر حکومت لبنان از طریق گروه نیابتی آن یعنی حزب الله صورت می پذیرد.
در امور بین الملل، ایالات متحده کمپین فشار حداکثری بر ایران را به پیش برد و به این ترتیب بر ثبات داخلی ایران تاثیر گذاشت. ایران بر سیاست به چالش کشیدن واشنگتن از طریق دور زدن تحریم های ایالات متحده و متحد کردن جبهه داخلی شرط بندی کرد.
در خصوص مناسبات ایران و روسیه، سال ۲۰۱۹ را می توان سال توافق های دو جانبه بین این دو کشور نامید. ایران کوشید تا کاهش حجم معاملات تجاری با آمریکا و اروپا را با تقویت مناسبات با روسیه جبران کند. به رغم فعال شدن اینستکس برای ایجاد معاملات تجاری بین اروپا و ایران، اروپایی ها در کل بیشتر با مواضع آمریکا هم راستا بودند. در خصوص مناسبات ایران و چین، پکن همچنان همکاری اقتصادی خود با تهران را ادامه داد و بخشی از واردات نفت خود را از ایران متوقف کرد. وقوع جنگ تجاری بین واشنگتن و پکن، موجب توسعه بیشتر روابط چین با تهران شد. هندوستان به رغم تقویت روابط با واشنگتن، اهمیت زیادی برای مناسبات خود با تهران قائل است؛ این امر به دلیل موضوعاتی دشوار و پیچیده ای است که از همه مهمتر نقش حیاتی ایران در ایجاد اتحاد استراتژیک با هندوستان در مواجهه با اتحاد چین و پاکستان است.
ترکیه و ایران ترجیح می دهند روابط دو جانبه خود را از یکدیگر جدا کنند؛ در عین حال، رویارویی و رقابت مستقیمی بین این دو کشور در سوریه وجود دارد. با تحلیل موضوعات در هم پیچیده ای که در خصوص امور ایران به آن اشاره شد، گزارش استراتژیک سالانه رسانه یک تلاش پژوهشی را در خصوص امور ایران در سه سطح ارائه می دهد: امور داخلی، امور عرب، و امور بین المللی؛ و همچنین سناریوهای محتمل برای سال ۲۰۲۰ را نیز پیش بینی می کند.
