مرحله اجرای سیاست «فشار حداکثری» دولت آمریکا درباره ایران ادامه دارد. اقداماتی که به اقتصاد ایران ضربه می زنند به طور پیاپی در حال اجرا شدن هستند. تحریم ها ادامه دارند و افزایش تحریم و تهدید در هفته های آینده دور از ذهن نیست.
رژیم ایران در واکنش به فشارهای آمریکا برخی اقدامات خود را در برجام متوقف کرد. این اقدام در راستای فشار به کشورهای باقی مانده در برجام به ویژه اروپایی ها انجام شده است. پرزیدنت حسن روحانی روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت اعلام کرد که ایران فروش مازاد اورانیوم غنی شده و آب سنگین را متوقف می کند. (طبق برجام جمهوری اسلامی تنها مجاز است تا ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده و تا ۱۳۰ تن آب سنگین را در داخل کشور نگهداری کند). ایران اعلام کرد به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده می شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی را تامین کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند ایران در مرحله بعدی رعایت محدودیت های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم را نیز متوقف می کند. طبق برجام ایران مجاز به غنی سازی اورانیوم تا خلوص ۳.۶۷ ٪ است اما ایران گفت اگر کشورهای غربی همکاری نکنند و پرونده هسته ای به شورای امنیت ارسال شود غنی سازی ۲۰٪ را از سر می گیرد. ایران در چنین شرایطی اقدامات دیگری هم در نظر خواهد گرفت و این موضوع در نامه روحانی به اطلاع سران کشورهای عضو برجام رسیده است. اقدام ایران واکنش بین المللی به دنبال داشت که درباره عدم پایبندی ایران به برجام و پیامدهای ناگوار آن هشدار دادند.
عده ای بر این باورند که حکومت ایران در واکنش به اقدام واشنگتن در ممنوعیت خرید آب سنگین و اورانیوم غنی شده چنین تصمیمی گرفته است. در نتیجه، تصمیم ایران برای توقف برخی اقدامات خود در برجام در این چارچوب بوده و از آن فراتر نرفته است. هر چند ایران اینگونه وانمود می کند که دست به اقدام متقابل زده است. گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که در فوریه ۲۰۱۹ میلادی (بهمن ۱۳۹۷ خورشیدی) منتشر شد گفت ایران حدود ۱۲۰ تن آب سنگین نگهداری می کند . ایران می تواند حداکثر ۱.۶ تن در ماه آب سنگین تولید کند. آژانس انرژی هسته ای درباره اورانیوم غنی شده گفت «ایران در ماه مه ۲۰۱۸ میلادی (اردیبهشت ۱۳۹۷ خورشیدی) ۱۲۰ کیلوگرم آب سنگین داشت که در فوریه ۲۰۱۹ میلادی (بهمن ۱۳۹۷ خورشیدی) به ۱۶۳.۸ کیلوگرم رسید. با این حال، این اندازه خیلی کمتر از حد مجاز نگهداری آب سنگین در ایران است. تولید آب سنگین ایران در ضرب الاجل ۶۰ روزه روحانی که از آن با عنوان مرحله اول یاد کرد از سقف تعیین شده در برجام فراتر نمی رود. علی اکبر صالحی رییس آژانس بین المللی انرژی هسته ای در گفتگو با تلویزیون حکومتی ایران گفت «ایران با افزایش سانتریفیوژهای مدرن IR3 می تواند اندازه اورانیوم کمتر غنی شده را افزایش دهد». اگر ایران این گزینه را اجرا کند مورد دیگری از برجام را نقض می کند و بدین ترتیب دوستان و هواداران بیشتری را از دست می دهد و چه بسا شمار کشورهای باقی مانده در برجام نیز کمتر شود.
خبر توقف برخی اقدامات ایران در برجام که توسط روحانی اعلام شد دولتمردان ایران را در موقعیت دشواری در برابر اروپایی ها به خصوص و کل جهان به شکل عام قرار داده است. این اقدام بیانگر هدف ایران برای شانه خالی کردن از برجام است. این در حالیست که برجام در راستای تامین منافع و طرح های توسعه گرایانه ایران در منطقه قرار دارد. اما فشارهای آمریکا باعث شد تا حکومت ایران چهره واقعی خود و ماهیت برنامه هسته ای جنجالی اش را نشان دهد.
رییس جمهور آمریکا بعد از اعلام خبر توقف برخی اقدامات در برجام توسط ایران گفت که واشنگتن به فشار بر ایران ادامه می دهد. ترامپ در عین حال از آمادگی کشورش برای مذاکره با ایران خبر داد و گفت «تنها کاری که باید می کردند این بود که به من زنگ می زدند تا مذاکره کنیم. می توانیم به توافق عادلانه ای برسیم. ما تنها می خواهیم که به اسلحه هسته ای دست نیابند. این خواسته بزرگی نیست. ما به آنها کمک می کنیم تا شرایطشان بهبود پیدا کند». او افزود «باید زنگ بزنند. اگر زنگ بزنند با آنها گفتگو می کنیم». ترامپ در عین حال به گزینه نظامی برای بازداشتن تهران و احتمال جنگ اشاره می کند. واشنگتن شمار فراوانی از تجهیزات نظامی خود را به منطقه خلیج عربی فرستاده است. این اقدامات بیانگر این است که گزینه نظامی در برابر تهران دور از ذهن نیست. چنانچه رژیم ایران اقدامی تحریک آمیز انجام دهد یا منافع آمریکا را در منطقه هدف قرار دهد یا اگر سپاه حرکتی برای جلوگیری از انتقال انرژی در تنگه هرمز بکند این درگیری اتفاق می افتد.
سیاست کنونی چماق و هویج دولت آمریکا عمدتا روی چماق تمرکز دارد تا هویج. این رویکرد تفاوتی آشکار با سیاست دولت پرزیدنت باراک اوباما و جان کری وزیر امور خارجه سابق دارد که در تعامل با ایران با اتکا به هویج به چماق توجه نداشتند. نتیجه سیاست اوباما این شد که رویکرد توسعه گری و مداخله گری تخریبی ایران در منطقه گسترش یافت.
خلاصه اینکه با توجه به اظهارات اخیر پرزیدنت ترامپ درباره آمادگی آمریکا برای مذاکره با ایران اگر دولت دونالد ترامپ از سیاست هویج درباره ایران پیروی کند باید بداند که اشتباه همتای سابق خود را تکرار می کند. دولت سابق آمریکا به منافع و نیازمندی های کشورهای منطقه بی اعتنایی کرد که در نهایت منجر به تداوم فضای تنش در منطقه شد. برقراری امنیت و ثبات در خاورمیانه در درجه نخست به کشورهای منطقه و منافع و امور داخلی آنها و جلوگیری از اقدامات بی ثبات کننده در این کشورها و حفظ یکپارچگی جوامع در برابر تروریسم و تندروی و فرقه گرایی بستگی دارد.
منبع: عرب نیوز
مسئولیت نوشته ها به عهده خود نویسنده است وسایت موسسه بین المللی مطالعات ایران هیچ مسئولیتی در این مورد ندارد
