چند هفته پیش، دولت آمریکا اعلام کرد در حال ارزیابی این موضوع است که آیا وزیر امور خارجه ایران محمد جواد ظریف را در فهرست افراد تحریم شده خود قرار دهد و اموال او را در ایالات متحده مسدود کند یا خیر.
در روز چهارشنبه، ۳۰ ژوئیه، واشنگتن تهدید خود را عملی کرد و یکی از مقامات کاخ سفید اعلام کرد که ظریف در فهرست تحریم ها قرار گرفته است. دفتر کنترل سرمایه های خارجی تحت نظر وزارت خزانه داری آمریکا در وبسایت خود اعلام کرد که این تحریم ها شامل مسدود کردن اموال متعلق به ظریف در آمریکا یا تحت کنترل نهادهای آمریکایی می شود.
این تحریم ها همچنین می کوشد تا سفرهای خارجی ظریف را محدود کرده و در عین حال، تحریم هایی را نیز علیه خامنه ای اعمال کند. ایالات متحده، ظریف را فرد کلیدی برای ارتباطات لازم در گفتگوهای هسته ای احتمالی در آینده تلقی نمی کند، و واشنگتن مایل است تا با شخص نامشخص دیگری ارتباط داشته باشد که نقش بزرگتری در تصمیم گیری ها بازی کند.
ظریف و هیئت همراهش اخیرا ویزای ورود به ایالات متحده را دریافت کردند تا در جلسات سازمان ملل شرکت کنند، اما وزیر امور خارجه ایالات متحده مایک پمپئو محدودیتهایی را بر تحرکات ظریف در نیویورک اعمال کرده است، زیرا دیپلمات های آمریکایی نمی توانند آزادانه در تهران رفت و آمد کنند. اگرچه تعدادی از رسانه های خبری گزارش هایی در خصوص ملاقاتهای ظریف با برخی از مقامات آمریکایی نزدیک به ترامپ منتشر کرده اند، اما ایران این گزارش ها را تکذیب می کند.
پاسخ سریع ظریف به تصمیم ایالات متحده چندان معنادار نیست؛ او به طور قطع تحت تاثیر تحولات دیپلماتیک و سیاسی که در اطرافش در جریان است قرار گرفته است. همه شاهد آن بودیم که او استعفای خود را در اینستاگرام اعلام کرد تا به این ترتیب به نادیده گرفته شدن از سوی رژیم ایران اعتراض کند. ظریف در جریان سفر بشار اسد به تهران قرار نگرفته بود و از او به عنوان وزیر امور خارجه برای شرکت در مراسم استقبال رسمی دعوت نشده بود.
همچنین به گزارش رسانه های ایران، ظریف نامه ای به خامنه ای داده تا از یک سریال تلویزیونی با نام «گاندو» – که از تلویزیون حکومتی پخش شده – شکایت کند. این سریال، اعضای دولت ایران را به خیانت، جاسوسی، و همکاری با دشمنان ایران متهم می کند، و چند شخصیت در این سریال اشاراتی به ظریف و نماینده او، عباس عراقچی دارند.
عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به صحت آنچه را در رسانه های ایرانی در خصوص نامه ظریف به خامنه ای گزارش شده بود اذعان داشت، و در یک کنفرانس خبری تایید کرد که این نامه توسط خود ظریف نوشته شده بود. به گفته موسوی، کانال تلویزیونی مورد نظر – صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران – یکی از نهادهای تحت نظارت رهبری است.
در این سریال، تصویری نامناسب از ظریف به عنوان فردی منفعل و بی قدرت به نمایش گذاشته شده است. ظریف ادعا کرده که این سریال را ندیده چرا که هرگز تلویزیون تماشا نمی کند. اما چنین گزارش شده که او در نامه اش اظهار داشته است که اگر ایران به عنوان یک کشور قدرتمند تصمیم گرفته تا وزیر امور خارجه بی اثری را – آنگونه که در این سریال نشان داده شده – منصوب کند، او نباید در مقام خود باقی بماند. به گفته او، وزیر امور خارجه از نظر قانونی باید شخصی باشد که به کرامت، کارایی، و خرد به عنوان اصول اصلی خود اولویت می دهد، و باید از قدرت لازم برخوردار باشد تا از سوی ملت ایران سخن بگوید.
در عین حال، رسانه های خبری اصلاح طلب در ایران این موضوع را به گونه ای عنوان کرده اند که گویی این نامه یک فتوای دینی است و نه شکایت از یک سریال تلویزیونی. روزنامه آفتاب یزد – نزدیک به حسن روحانی – گزارشی طولانی در این خصوص منتشر کرد. در این گزارش، اشاره شده که ظریف شخصی متدین است و در نامه اش به خامنه ای از رهبر ایران خواسته است تا فتوایی در خصوص قانونی بودن او در مقامش به عنوان وزیر امور خارجه صادر کند، زیرا که در حال حاضر برخی او را فردی خائن و نفوذی می دانند که در برابر غرب تسلیم شده است.
در مجموع، با توجه به فشارهای داخلی و خارجی که ظریف اکنون با آن مواجه است، او خود را در موقعیتی گرفتار می یابد که خوشایند او نیست. او می داند که همچنان فشارها بر او افزایش خواهد یافت، حتی اگر به دنبال مذمت رهبر ایران از این سریال تلویزیونی، سپاه پاسداران با ظریف ابراز همدردی کرده باشد. با توجه به این عوامل، این امکان وجود دارد که ظریف استعفای خود را به روحانی تقدیم و دلایل احتمالا گوناگونی را عنوان کند؛ از جمله او می تواند استدلال کند که به دلیل تحریم های تحمیل شده بر او، ایران ممکن است از همایش های بین المللی در سازمان ملل محروم شود، و به همین دلیل شخصی دیگر بایستی انتخاب شود که می تواند آزادانه سفر کند. اگر چنین چیزی رخ دهد، ظریف ممکن است با چالش هایی در داخل کشور مواجه شود که می تواند او را وادار به ترک کشور کند. در این صورت، یک پرسش همچنان بی پاسخ باقی می ماند: چه کسی ابتدا عمل خواهد کرد: ظریف یا اصولگرایانی که می توانند او را همچون رییس جمهور سابق محمد خاتمی، ممنوع الخروج کنند؟
منبع: عرب نیوز
مسئولیت نوشته ها به عهده خود نویسنده است وسایت موسسه بین المللی مطالعات ایران هیچ مسئولیتی در این مورد ندارد
