منافع آمریکا ایجاب می کند که خاورمیانه از امنیت و ثبات برخوردار باشد. اما امکان برقراری ثبات با ادامه رفتارهای خصمانه رژیم ایران در منطقه فراهم نمی شود.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا طی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری همواره در سخنرانی های عمومی در میان مردم و گفت وگوهای رسانه ای و مطبوعاتی به موضع گیری تند علیه رژیم حاکم بر ایران پرداخته است.
رویکرد خصمانه ترامپ در قبال ایران خیلی روشن و صریح است؛ چه آمریکا به دنبال پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری به تمدید ده ساله قانون تحریم های ایران رای مثبت داد. ترامپ، همچنین در اظهاراتی یادآور شد که بعد از پایان دادن به کار گروه تروریستی “داعش” به سراغ ایران و بقیه گروه های تروریستی می رود. او به لزوم بازبینی در مفاد و ماهیت برجام که بین ایران و گروه “5+1” بسته شده هم اشاره نمود.
برخی اطلاعات نشانگر ارتباط تنگاتنگ میان عده ای از چهره های نزدیک به ترامپ و اپوزیسیون جمهوری ایران است. حتی برخی از آنها در نشست های اپوزیسیون ایرانی در سه سال گذشته شرکت کرده اند و از چند و چون مسائل آگاهی دارند. نیز، بنا به همین اطلاعات، ترامپ نه تنها رویکرد تقابلی با سیاست های خصمانه ایران در خارج لحاظ می کند بلکه مسائل فراوان داخلی به ویژه ملت های غیر فارس در ایران هم محل توجه او خواهد بود. چنین رویکردی گویای سناریوهای پیچیده تری است.
رابطه میان اپوزیسیون رژیم ایران و آمریکا بیش از هر چیزی نگرانی رژیم ایران را برانگیخته است. به ویژه اینکه این اپوزیسیون ممکن است پرونده هایی در رابطه با حاکمیت و حقوق بشر در اختیار چهره های بانفوذ در دولت ترامپ قرار دهد و ترامپ هم به صورت تلویحی تهدید به اعمال تحریم های جدیدی در این موارد علیه ایران کند.
بیست و سه تن از مقام های سابق آمریکایی با امضای نامه ای از دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب، خواسته اند تا در آغاز کار خود در کاخ سفید با گروه های اپوزیسیون کار و مشورت کند. در این نامه آمده است ” اپوزیسیون ایرانی خواستار ملاقات با ترامپ هستند”. این نامه در ادامه افزوده است “حاکمان ایران مستقیما منافع راهبردی و اصول و سیاست های ایالات متحده و هم پیمانان ما را در خاورمیانه نشانه رفته اند. ایالات متحده به این خاطر و برای احیای نفوذ و اعتبار آمریکا در جهان نیاز به تجدید نظر در سیاست های خود دارد.”
در میان امضا کنندگان نامه، اسامی افرادی چون رودلف جولیانی شهردار پیشین نیویورک، جو لیبرمن سناتور سابق وهیو شلتون رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون به چشم می خورد که این امر، گویای وزن سیاسی نامه یادشده است.
جهت گیری این نامه در واقع با نامه دیگر اپوزیسیون رژیم ایران به ترامپ همسو است. اپوزیسون رژیم ایران در نامه ای به ترامپ خواستار اجرای تعهد وی در جریان مبارزات انتخاباتی درباره بازنگری در برجام شدند.
جان بولتون نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل گفت “امضا کنندگان نامه ها می خواهند گوشزد کنند که گروه های اپوزیسیون در ایران حضور دارند، و این گروه ها همچون بقیه گروه های اپوزیسیون در جهان از بخش های گوناگونی تشکیل شده اند، و اینکه گزینه های جایگزین رژیم آخوندی وجود دارد.”
یکی از دلایل احتمالی موضع گیری تند ترامپ در قبال ایران همان واقعیت و منطقی است که از افزایش رفتار خصمانه ایران در دوره باراک أوباما، رئیس جمهوری که دوره ریاست جمهوری اش به پایان رسیده، خبر می دهد. اوباما ضمن دست کم گرفتن ایران نسبت به تجاوزگری های داخلی و خارجی ایران بی اعتنا بود؛ ایرانی که در کنار صدور فرقه گرایی از گروه های تروریستی و مزدورانش حمایت مالی می کند و آنها را به مناطق جنگی در عراق و سوریه می فرستد.
در این راستا، این احساس در بین مردم کشورهای عربی و اسلامی تقویت شده که رویکرد دولت آمریکا در دوره ریاست جمهوری أوباما نسبت به ایران خیلی سست بود و رفتار ایران در منطقه از جانب آمریکا نادیده گرفته شد. همین عامل در بروز بخش گسترده ای از کشمکش ها و جنگ ها در منطقه عربی و خاورمیانه سهیم بود، و موجب پدیدار شدن گروه های تروریستی و مسلح فراوان و رشد پدیده تنش های فرقه ای در کشورهای بسیاری شد. دامنه تنش های فرقه ای از خاورمیانه هم گذشت و به آمریکا و اروپا رسید، و نمونه این اقدامات را، یعنی بمبگذاری و زیر گرفتن مردم با خودرو و حمله با چاقو، در فرانسه و آلمان و کشورهای دیگر دیدیم. این عملیات منجر به کشته شدن ده ها نفر شد.
از سوی دیگر، اما ترامپ به شدت به مخالفت با موضع سست دولت اوباما در قبال رژیم ایران پرداخت، به ویژه در خصوص توافق هسته ای که از جانب تهران در ژوئیه 2015 میلادی (تیر 1394 شمسی) امضا شد. ترامپ چند بار در اظهاراتی خاطر نشان کرد “برجام بدترین توافق تاریخ است، چرا که ایران یعنی بزرگ ترین حامی تروریسم را در مسیر دستیابی به سلاح های هسته ای قرار می دهد”، و اعلام کرد چنانچه پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود “توافق هسته ای را پاره می کند.” البته، اظهارات ترامپ بی پاسخ نماند و رژیم ایران پیش از برگزاری انتخابات شروع به تهدید کرد و گفت ترامپ اصلا نمی داند چه می گوید. بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی ترامپ اما مقام های ایران حرف خود را پس گرفتند و دلشان را به آخرین اظهارات ترامپ درباره “بازبینی در برجام” خوش کردند.
ترامپ حتی در اظهاراتی درباره اوضاع عراق ضمن انتقاد شدید از دولت اوباما گفت این دولت، عراق را به ایران واگذار کرد. او افزود “ایران خیلی وقت پیش، در آرزوی چنین چیزی بود”. ترامپ با لحنی طنزگونه نسبت به دولت اوباما گفت “ایران به زودی پیام تشکر برای دولت اوباما می فرستد.”
در چنین شرایطی اما کاری از دست رژیم ایران ساخته نیست؛ او فقط می تواند از طریق لابی خود در آمریکا یک تصویر “اهریمنی” از کشورهای عربی به ویژه کشورهای خلیج و تصویر روشن و بهتری از رژیم ایران در رسانه های غربی ارائه دهد. لابی جمهوری ایران سعی می کند در راستای تاثیر گذاری بر تیم ترامپ، رژیم ایران را به عنوان یک رژیم دموکراتیک و تروریسم ستیز معرفی کنند. آنها همچنین با مطرح کردن بحث منافع اقتصادی و اهمیت دستیابی آمریکا به سهمی از بازار ایران به خصوص بعد از لغو تحریم ها و توافق هسته ای برای تغییر چهره رژیم “ولایت فقیه” در نظر دولت جدید آمریکا می کوشند.
ترامپ تا حالا چندین بار و در مناسبت ها و اماکن گوناگون علیه ایران سخن گفته است. البته، کسی تا الآن از این موضوع خبر ندارد که ترامپ بعد از آغاز به کار خود تا کجا پیش می رود و این اظهارات تا چه میزان عملی می شوند. اما، واقعیت این است که منافع آمریکا ایجاب می کند که خاورمیانه از امنیت و ثبات برخوردار باشد اما امکان برقراری ثبات با ادامه رفتارهای خصمانه رژیم ایران در منطقه فراهم نمی شود. به همین دلیل، صد روز نخست آغاز به کار دونالد ترامپ آزمون واقعی برای سنجش میزان پایبندی وی به اظهاراتش در دوران تبلیغات ریاست جمهوری و بعد از اعلام نتایج و پیروزی در انتخابات به شمار می رود.
ترجمه شده از روزنامه الوطن
مسئولیت نوشته ها به عهده خود نویسنده است وسایت مرکز تحقیقات ایرانی خلیج عربی هیچ مسئولیتی در این مورد ندارد
