دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با سفر به پادشاهی عربستان سعودی به عنوان اولین سفر خارجی فرصتی برای برداشتن گام های مثبتی در راستای برآورده کردن پنج شرط اساسی در منطقه در اختیار خواهد داشت.
ترامپ و دولت آمریکا با این گام ها اقدامات منفی هشت سال گذشته دولت پیشین را بی اثر کرده و عملا مذاکرات صلح و امنیت در منطقه را آغاز می کنند. کارشناسان امور خاورمیانه به خصوص در واشنگتن درباره این طرح های سیاسی تا حدودی اتفاق نظر دارند. در حالیکه برخی گام ها دیپلماتیک بوده بخش دیگری از این طرح ها اقدام نظامی آمریکا را اقتضا می کند. به هر حال، می توان گفت آمریکایی ها در مورد درگیر شدن دوباره در یک اقدام نظامی در جهان عرب به دیده تردید می نگرند. اما، آنها باید این نکته را لحاظ کنند که رویکرد نظامی یک اقدام ضروری برای اجتناب از وخیم تر شدن اوضاع نامناسبی است که بر اثر کشمکش های فراوان در منطقه ایجاد شده است.
1- اصلاح اشتباهات دولت اوباما: دولت سابق آمریکا از خطر ایران برای منطقه مثل حمایت تروریسم و دامن زدن به خشونت های فرقه ای توسط تهران چشم پوشی کرد. تلاش های فراوانی برای “توانبخشی” رژیم انقلابی ایران و قرار دادن آن در مسیر یک نظام طبیعی مثل بقیه حکومت های جهان به کار گرفته شد اما این اقدامات بی نتیجه بود. حاکمیت با آزاد سازی دارایی های بلوکه شده در خارج به حمایت از گروه های شبه نظامی و مزدوران در عراق و سوریه و یمن و بحرین و لبنان پرداخت. این یکی از مسائل ضروری بوده که باید در راستای متوقف کردن و منع آن اقداماتی اتخاذ شود.
2- مبارزه با تروریسم با کلیه اشکال و نمادهای آن: محدود شدن مقابله با تروریسم به یکی از اشکال آن و نادیده گرفتن انواع دیگر منجر به ایجاد کشمکش ها و گروه های مسلح بیشتری می شود. مبارزه با فعالیت های تروریستی گروه القاعده و داعش بدون توجه به تروریسم مورد حمایت تهران نتیجه ای در بر ندارد. نیروهای ائتلاف جهانی علیه تروریسم باید با داعش بجنگند. مهم تر از آن، ائتلاف اسلامی ضد تروریسم است. 41 کشور اعضای این ائتلاف هستند و رهبری آن را پادشاهی عربستان سعودی در دست دارد؛ چرا که این کشور از تجربه کافی در منطقه برای ایفای این ماموریت حساس و چند جانبه برخوردار است.
3- قرار دادن اوضاع عراق در صدر مسائل بین المللی: توجه تیم سیاسی دولت آمریکا باید معطوف به عراق شود. این امر موجب کم اهمیت شدن ایران در گمانه زنی های مراکز تصمیم ساز آمریکا می شود. در نهایت، عراق کشور متحد آمریکا است؛ عراقی که به دنبال رویکردهای اشتباه آمریکایی ها بعد از سقوط رژیم صدام حسین صحنه کشت و کشتار و کشوری آشوب زده شد. اما، عراق کانون جغرافیایی و استراتژیک کشمکش های منطقه ای است. بنابراین، آمریکا باید ضمن توجه ویژه به عراق در راستای خدمت به منطقه و مردم عراق، ایران را به عنوان عامل نگران کننده در درجه دوم اهمیت قرار دهد.
4- ایجاد راهکارهای سازنده در مورد مردم فلسطین: آمریکا باید با فشار بر اسرائیل در جهت قبول طرح صلح عربی برای احیای روند صلح میان عرب ها و اسرائیل تلاش کند. این اقدام مقتدرانه آمریکا می تواند مساله فلسطین را از دست بازیگران ویرانگر منطقه ای که از منازعه عرب ها و اسرائیل برای کسب حمایت عاطفی مسلمانان استفاده ابزاری می کنند خارج کند. بسیاری از این بازیگران منطقه ای کمترین توجهی نسبت به ایجاد راهکار برای مساله فلسطین نداشته و بیشتر به دنبال دست یابی به آزمندی های توسعه طلبانه خود و تشکیل گروه های شبه نظامی و مانع تراشی بر سر راه روند صلح و بر هم زدن آن هستند.
5- حمایت از دولت مشروع یمن: این رویکرد از تبدیل شدن یمن به یک کشور کاملا ناکام و صحنه ای همیشگی برای فعالیت های تروریستی و خصومت ورزی و فرقه گرایی جلوگیری می کند. آمریکا باید در راستای یاری به ائتلاف عربی برای بازگرداندن دولت مشروع یمن اقدام نموده و حمایت اطلاعاتی و امنیتی و لجستیک در اختیار ائتلاف قرار دهد. جنگ داخلی یمن امنیت همسایگان این کشور و حرکت کشتیرانی جهان و مسیر انتقال انرژی به بازارهای جهانی در باب المندب و تنگه هرمز را به خطر انداخته است. اگر امنیت این مناطق تامین نشود نرخ نفت در غرب افزایش می یابد.
شاید عملی شدن این پنج گام یاد شده دشوار به نظر برسد اما دستیابی به آنها غیر ممکن نیست؛ به ویژه اگر کسی در مقام و وزن رئیس جمهوری آمریکا مسئولیت اجرای آنها را به عهده بگیرد. کما اینکه، خاورمیانه نخستین سفر خارجی ترامپ به شمار می رود که همین امر بیانگر اهمیت این منطقه از دیدگاه دولت آمریکا است. ترامپ، اینک فرصت کمیابی برای اعمال هوشیاری و ذکاوت سیاسی در دوره زمامداری خود دارد که شاید منجر به تحول تاریخی مهمی در سفرش شود. تحولی که منافع دراز مدتی برای منطقه در پی دارد و منطقه، اینک نیاز مبرمی به آن دارد.
ترجمه شده از روزنامه الوطن
مسئولیت نوشته ها به عهده خود نویسنده است وسایت مرکز تحقیقات ایرانی خلیج عربی هیچ مسئولیتی در این مورد ندارد
