ایران صحنه گسترده ترین جنبش اعتراضی بعد از جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی) است. موج اعتراضات به مدت دو هفته همه شهرهای بزرگ و ده ها شهر کوچک را فرا گرفت. مردم در اعتراض به فساد و سوء مدیریت اقتصادی و بی اعتنایی حکومت به خیابان ها ریختند اما این شعارها رفته رفته رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت. به هر حال، همانگونه که انتظار می رفت اعتراضات توسط حکومت سرکوب شده و بیش از ۳۲ کشته برجای گذاشته و دست کم ۳۷۰۰ نفر بازداشت شدند.
نتایج اقدامات سرکوبگرانه حکومت به خیابان ها محدود نشده و به فضای مجازی رسید. حکومت اقداماتی از جمله منع دسترسی به اینترنت در سراسر کشور و فیلترینگ اینستاگرام و سرویس پیام رسان تلگرام در نظر گرفت. آزادی بیان –از جمله دسترسی امن به اینترنت- یکی از اصول مهم دموکراسی است اما همزمان با مسدود شدن تلگرام و اینترنت ارتباط بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی با جهان قطع شد. ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت و شبکه های ارتباطی بر زندگی روزمره کاربران ایرانی از جمله ۴۸ میلیون دارنده گوشی های هوشمند تاثیر عظیمی گذاشت. دلیلش هم این است که مردم ایران آنچه را معمولا نمی توانند در خیابان و اماکن عمومی انجام دهند مانند تجمع و سازماندهی و بیان عقیده در فضای مجازی انجام می دهند. اینترنت تنها ابزار اصلی و وسیله ارتباط گیری مردم ایران برای تبادل اندیشه است. تلگرام نقش اصلی در پیروزی اصلاح طلبان در حوزه های انتخابیه شان ایفا کرد اما حالا که تلگرام از دسترس خارج شده معترضان در ایران برای دسترسی به اطلاعات و آخرین تحولات مربوط به اعتراضات و ارتباط گیری به دور زدن فیلترینگ و به استفاده از وی پی ان (شبکه مجازی خصوصی) روی آوردند. اما این فقط رژیم حاکم در ایران نیست که مسئول پایمال کردن حقوق مردم ایران باشد، بلکه شرکت های فناوری آمریکایی که در سایه نگرانی از تحریم ها دسترسی کاربران ایرانی به خدمات شان را محدود کرده اند، در عمل دسترسی به اینترنت و آزادی بیان را محدود می کنند. آمریکا تحریم های جامعی علیه ایران در نظر گرفته که افراد و نهادها و صنایع گوناگونی را در بر می گیرد. خیلی از این شرکت ها از این بیم دارند که با ارائه سرور به کاربران ایرانی دست حکومت و صنایع تحت تحریم هم برای استفاده از این سرورها باز خواهد بود. در چنین شرایطی شرکت ها با پیامدهای حقوقی و مجازات مالی مواجه شده که احتمالا تاثیر درازمدتی بر آنها می گذارد. مقام های وزارت خارجه و کسانی که با آنها توسط تنظیم کنندگان این گزارش تماس گرفته شده گفتند که درصدد حمایت از اصل انتقال آزاد اطلاعات و حمایت از حقوق مردم ایران در آزادی بیان هستند. شرکت های فناوری سالیان سال از طریق موسسات غیر دولتی ایرانی که در خارج کشور فعالیت می کنند در راستای ترویج و تامین منافع خود حرکت کردند. با اینکه دفتر کنترل سرمایه های خارجی آمریکا برخی معاملات و خدمات را از فهرست تحریم ها خارج کرده اما شرکت های فناوری همچنان از ارائه سرورهای ضروری در خصوص آزادی بیان و دسترسی به فضای باز ارتباطی خودداری می کنند. نرم افزار سیگنال یک سرویس با رمزنگاری پیشرفته است که به عنوان یکی از امن ترین نرم افزارهای پیام رسان بین مردم ایران شناخته شده است. این نرم افزار بعد از فیلترینگ تلگرام از نقش عمده ای در تبادل اطلاعات برخوردار است. سیگنال از مدت ها پیش در ایران فیلتر شده بود و با اینکه این نرم افزار قدرت دور زدن سانسور را داشت اما به گوگل اپ وصل بوده و با وجود همه فشارها و احتمال حذف این ابزار از مجوز عمومی نسخه D1 (مقررات تحریم تکنولوژی درباره ایران) گوگل دسترسی کاربران ایرانی را به آن چندین سال است که مسدود کرده. البته موتور اپ گوگل تنها سرور ارائه دهنده خدمات به مردم ایران نبوده اما این نرم افزار گوگل امکان دسترسی مردم به وی پی ان با رمزنگاری پیشرفته را فراهم می کند. گفتنی است که سیاست توییتر درباره ایران هم نگرانی های بین المللی را برانگیخته است و برای ورود به توییتر هم در ابتدا باید شماره تلفن خود را وارد کرده و بعد از وارد کردن شماره کد تایید توییتر به شماره شما ارسال می شود. شماره تلفن ایران برای اکانت توییتر وجود ندارد. این بدین معناست که کاربران ایرانی نمی توانند امنیت حساب های توییتر خود را ارتقا دهند. این مساله برای کاربران فعال توییتر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شرکت توییتر بارها در خصوص انحصارطلبی مخابرات و قبضه آن توسط حکومت ایران هشدار داده است و به تصریح گفت که این امر به مقام های ایرانی اجازه می دهد تماس کاربران را کنترل و پیش از دسترسی کاربران خود مسئولان حکومتی به این کدها دسترسی پیدا کنند و این موضوع مایه نگرانی فعالان ایرانی شده است. بی گمان شرکت های فناوری مهم جهان به دنبال ایجاد تعادل در اهدافشان هستند اما این اهداف مثل طراحی و توسعه و امنیت و پایبندی به اصول قانونی گاهی اوقات غیر همسو و حتی متناقض به نظر می رسند. در حالیکه رسیدن به بالاترین ظرفیت و اجرای همه وعده ها –در خصوص حمایت از دموکراسی و آزادی و بهبودی وضع معیشت همه مردم به خصوص آن دسته که به ابزار دیجیتال برای آزادی بیان به شدت نیازمندند- یکی از اهداف فناوری است، “دره سیلیکون” کارهای بیشتری می تواند انجام دهد. شرکت هایی مثل گوگل و توییتر باید حمایت از جنبش های دموکراسی خواه را در اولویت های برنامه ریزی و طراحی و اجرایی خود قرار دهند. در اینجا به چند راهکار ساده می توان اشاره کرد از جمله امکان ارائه سرور موتور اپ گوگل به کاربران ایرانی. در این شرایط حکومت به آسانی نمی تواند شبکه های اینترنت را محدود کند. اپلیکیشن سیگنال می تواند شرکت های سی دی ان دیگری مثل آمازونAmazon وكلود فرانت Cloudfront یا مایکروسافت آژور Microsoft Azureرا در اختیار کاربران قرار بدهد. این سی دی ان ها خدمات پشتیبانی پرسرعتی در اختیار کاربران ایرانی قرار می دهند. اضافه کردن کد ایران به توییتر یکی از این اقدامات است. البته شرکت های دیگر هم باید اقداماتی از این دست درنظر بگیرند چرا که امکان دسترسی به اپلیکیشن های بسیاری مثل اسکایپ skype و ادوب ریدر Adobe Reader و وردپرس WordPress و دراپ باکس Dropbox و فیس تایم اپل FaceTimeApple در ایران به دلیل تحریم ها وجود ندارد. وزارت امور خارجه و خزانه داری می توانند از طریق هدایت این شرکت ها در مورد نحوه پایبندی به D-1 و برقراری فضای باز ارتباطی و فناوری در ایران سهیم باشند. سازمان هایی مثل “اتحاد برای ایران” و سازمان ASL19 که با آنها همکاری می کنیم اقداماتی مثل تدوین ابزارهای فناوری ها و ایجاد راهکار برای دور زدن محدودیت های اینترنتی در ایران در نظر گرفتند اما این کافی نیست. اگر دره سیلیکون به اصول دموکراسی و آزادی عقیده و بیان اعتقاد دارد باید از مردم ایران برای ارتباط با یکدیگر و با جهان حمایت کرده و اولویت خود را دسترسی امن و نامحدود به سرورها قرار دهد.
ترجمه شده از وبسایت “وایرد”
