پیامدهای افزایش تهدیدهای دریایی در باب المندب

https://rasanah-iiis.org/parsi/?p=3674

در بحبوحه جنگ در غزه، تهدیدات دریایی در دریای سرخ، بویژه باب المندب، به دلیل حملات حوثی ها علیه کشتی های تجاری در حال عبور از این آبراهها افزایش یافته است. باب المندب نقطه حیاتی است که دریای سرخ را به خلیج عدن و متعاقب آن اقیانوس هند مرتبط می کند. این آبراه ها که حدوداً ۱۰ تا ۱۲ درصد تجارت جهانی از طریق آن صورت می گیرد یک منطقه ترانزیت کلیدی است و در عین حال مرکز توجه دزدان دریایی، مناقشات مسلحانه و قدرت نمایی قدرت های دریایی عمده به شمار می رود. بنابر گزارشات اخیر، بیش از ۷ میلیون بشکه نفت روزانه از باب المندب عبور می کند و آنرا به یک منطقه دریایی حیاتی تبدیل کرده است. جنگ در غزه تهدیدات دریایی در دریای سرخ و باب المندب را افزایش داده است.

در ماه نوامبر، حوثی ها کشتی باری مرتبط با اسراییل، گلکسی لیدر (Galaxy Leader)، را در نزدیک سواحل شهر بندری حدیده متوقف کردند و ۲۵ خدمه آن را گروگان گرفتند؛ آنها به ارتباط این کشتی با اسراییل اشاره کرده و اعلام کردند که در نظر دارند کشتی های تحت مالکیت یا مرتبط با اسراییل تا پایان حملات اسراییل در غزه را هدف قرار دهند. نخست وزیر اسراییل بنیامین نتانیاهو متوقف کردن این کشتی را یک عمل تروریستی نامید و آن را مرتبط با ایران دانست؛ در عین حال تهران این اتهام را رد کرد. در دو ماه اخیر چندین مورد انفجار، حمله و متوقف کردن کشتی ها در باب المندب رخ داده است و طبق گزارشات میزان فعالیت های پهپادی نیز افزایش یافته است (جدول شماره ۱). به گمان سازمان تجارت دریایی بریتانیا، حوثی ها در بحبوحه افزایش تنش ها در منطقه در این حملات دخالت دارند و در این خصوص هشدار داده است. در هفته های اخیر حوثی ها به دو کشتی در نزدیکی سواحل یمن حمله کرده اند که یکی از آنها یک کشتی با پرچم باهاماس بود که گفته می شود متعلق به اسراییل است. ماه گذشته، ناوشکن نیروی دریایی ایالات متحده با نام یو.اس.اس تامس هودنر چند پهپاد از سوی یمن را ساقط کرد و پنتاگون در خصوص حملات بیشتر هشدار داد. گزارش های اخیر همچنین نشان می دهد که یک ناوچه فرانسوی دو پهپاد را که از سوی سواحل یمن نزدیک می شدند، روی دریای سرخ رهگیری و نابود کرده است. اگرچه کشتی های مرتبط با اسراییل سیستم ردیابی خود را هنگام حرکت در دریای سرخ و عبور از تنگه استراتژیک باب المندب به دلیل نگرانی از ربوده شدن یا حملات حوثی ها خاموش می کنند، آنها همچنان هدف این حملات قرار می گیرند.

افزایش تنش های دریایی و تبعات جنگ غزه پیامدهایی را برای منطقه و تجارت بین‌ المللی دارد. نخست اینکه اوضاع امنیتی منطقه در بحبوحه جنگ غزه وخیم تر شده است و به همین دلیل ریسک تجارت بین المللی نیز افزایش یافته است. در نتیجه، چندین کشور در این خصوص هشدار داده‌ و مسیر کشتی های خود را تغییر داده اند که متعاقباً موجب طولانی تر شدن مدت حرکت کشتی ها و تاخیر آنها می شود. سازمان دریایی پاناما به همه کشتی هایی که با پرچم پاناما حرکت می کنند توصیه کرده است تا اقدامات امنیتی شدیدی را هنگام عبور از باب المندب انجام دهند و از عبور از دریای سرخ خودداری کنند. دوم اینکه با افزایش میزان ریسک، قیمت بیمه نیز بشدت افزایش یافته که بر هزینه کشتیرانی تاثیر داشته است. حملات افزایش یافته در منطقه منجر به افزایش هزینه بیمه کشتی هایی شده است که از دریای سرخ و باب المندب عبور می کنند. شرکت های بیمه اکنون این آبراه ها را خطرناک می دانند و شرکت های کشتیرانی را وادار می کنند تا منابع بیشتری را به تقویت اقدامات امنیتی و همچنین تقلیل ریسک های مرتبط با آن تخصیص دهند که منجر به افزایش حق بیمه ناشی از خطر جنگ برای سفرهای دریای سرخ شده است. سوم، دریای سرخ نقش محوری در تسهیل تجارت نفت و گاز از خاورمیانه به بازارهای جهانی ایفا می کند. هرگونه اختلالی در این مکان استراتژیک بی شک بر تجارت انرژی در جهان تاثیر می گذارد و به افزایش قیمت‌ ها و عدم اطمینان در خصوص زنجیره تامین مواد اولیه منجر خواهد شد. چهارم اینکه در حملات اخیر در منطقه به شدت شاهد افزایش استفاده از پهپادها بوده ایم که نه تنها موجب ایجاد چالش های متعدد شده است، بلکه میزان خطر افزایش تنش ها را نیز افزایش داده است. حوثی‌ها به این دلیل به استفاده از پهپاد رو آورده اند که نه فقط مقرون به صرفه اند، بلکه از توان آسیب زدن شدیدی به اهداف برخوردارند.

با افزایش میزان خشم افکار عمومی علیه عملیات‌ اسراییل در غزه و حمایت ایالات متحده از اسراییل، حوثی ها بطور استراتژیک تلاش می کنند تا ضمن کسب حمایت عمومی، حملات خود را شدت بخشند که هدف آن تقویت موضع نظامی خود است. این امر در بیانیه های رهبران حوثی ها مشهود است که قسم می خورند به همه کشتی های با مقصد اسراییل حمله خواهند کرد. در حالیکه حوثی ها تلاش می کنند تا همچنان نقش مهمی را ایفا کنند و قدرت نظامی خود را به نمایش بگذارند و به اسراییل، ایالات متحده و قدرت های منطقه ای هشدار دهند، ریسک کشتیرانی در دریای سرخ و باب المندب همچنان افزایش خواهد یافت و چالش هایی را برای تجارت بین‌المللی و امنیت منطقه ایجاد خواهد کرد.

جدول شماره ۱: حملات و رهگیری ها در دریای سرخ در بحبوحه جنگ غزه

نوع حملهمحلتاریخ
ناوچه فرانسوی به نام «لانگدوک» دو پهپاد را که به سمت او نزدیک می شدند ساقط کرد.۱۱۰ کیلومتر دورتر از سواحل یمن۹/۱۲/۲۰۲۳
حمله موشک بالستیک از سوی حوثی ها سه کشتی تجاری را هدف قرار می دهد. ناو یو اس.اس. کارنی ایالات متحده یک موشک بالستیک شلیک شده از سوی یمن به کشتی باری یونیتی اکسپلورر (Unity Explorer) با پرچم باهاماس را رهگیری و یک پهپاد را ساقط کرد.دریای سرخ۳/۱۲/۲۰۲۳
ناو یو.اس.اس. کارنی ایالات متحده یک پهپاد ساخت ایران را که از سوی یمن شلیک شده بود منهدم کرد.در نزدیکی باب المندب۲۹/۱۱/۲۰۲۳
ناوشکن یو.اس.اس تامس هودنر چند پهپاد را که گمان می رود از سوی یمن شلیک شده باشند منهدم کرد.دریای سرخ۲۳/۱۱/۲۰۲۳
حوثی ها یک کشتی را که گفته می شود با یک تاجر اسراییلی مرتبط است متوقف کردند. اما اسراییل آن را یک کشتی باری متعلق به بریتانیا خواند که تحت مدیریت ژاپن فعالیت می کند.جنوب دریای سرخ۱۹/۱۱/۲۰۲۳
ناوشکن یو.اس.اس تامس هودنر پهپادی را که به آن نزدیک می شد هدف قرار داد که گمان می رفت از سوی یمن شلیک شده باشد.در نزدیکی باب المندب۱۵/۱۱/۲۰۲۳
نیروهای حوثی پهپاد آمریکایی ام کیو ۹ ریپر (MQ-9 Reaper) را ساقط کردند.ساحل یمن۸/۱۱/۲۰۲۳
ناو یو.اس.اس. کارنی ایالات متحده پهپادهایی را که گمان می رفت از سوی یمن شلیک شده باشند ساقط کرد. به گفته سنتکام، مشخص نیست که این پهپادها بسوی کشتی شلیک شده بودند یا خیر.دریای سرخ۱۹/۱۰/۲۰۲۳
موسسه بين المللى مطالعات ايران
موسسه بين المللى مطالعات ايران
موسسه بين المللى مطالعات ايران