مؤسسه بین المللی مطالعات ایران «رسانه» گزارش وضعیت ایران در ماه آوریل 2024 میلادی را منتشر کرد. این گزارش برای مخاطبان و مخصوصا برای پژوهشگران توصیف بسیار دقیقی از بازه زمانی مورد نظر ارائه می دهد تا ضمن برجسته کردن شرایط ایران، امکان مقایسه اوضاع و تعاملات گوناگون فراهم گردد. این گزارش از سه بخش تشکیل شده است که بخش اول به تحولات امور داخلی ایران می پردازد و بخش دوم مناسبات ایران با جهان عرب را مورد توجه قرار می دهد و در نهایت، بخش سوم روابط ایران با قدرتهای منطقه ای و بین المللی را مورد بررسی قرار می دهد.
در مورد تحولات امور داخلی ایران باید گفت که فضای داخلی ایران در طی ماه آوریل 2024 شاهد تحولات سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و عقیدتی چندی بود که برای بررسی مهمترین این تحولات به موضوعات زیر می پردازیم: واکنشهای داخلی در ایران به حملات ایران علیه اسرائیل، پیامدهای اقتصادی تشدید تنشها میان ایران و اسرائیل، “طرح نور” تحمیل حجاب اجباری پیش از صدور قانون جدید، و حوزه و موضعگیری در برابر فساد.
روابط ایران با برخی کشورهای جهان عرب تحولات مهمی را تجربه کرد. در مورد کشورهای خلیج، کشورهای غربی با هدف تشکیل کشور فلسطین برای احیای روند صلح با اسرائیل دست به تلاشهای گسترده ای زدند. اما احتمالا ایران در این مسیر سنگ اندازی خواهد کرد. از سویی دیگر، ایران کشورهای خلیج را تهدید می کند تا آنها با برنامه ها و طرحهای ایران همراهی کنند. در مورد عراق، اخیرا شبه نظامیان مسلح مورد حمایت ایران حملات خود علیه اهداف آمریکایی در عراق را از سر گرفته اند که در این مورد تفسیرهای متعددی ارائه شده است. در مورد سوریه، حوادثی چون حمله به حریم سفارت ایران در دمشق و ترور فرماندهان برجسته نظامی ایرانی، مرحله تازه ای از جنگ اسرائیل و ایران در خاک سوریه را رقم زده است. برای بررسی مناسبات ایران با کشورهای عربی، به موضوعات زیر می پردازیم: تلاش برای ورود مجدد کشورهای خلیج به قطب بندى میان ایران و اسرائیل، اقدام گروههای شبه نظامی به از سرگیری حملات علیه اهداف آمریکایی، و حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق و پیامدهای احتمالی آن بر بازیگران در پرونده سوریه.
در زمینه روابط ایران با قدرتهای بین المللی باید گفت که ایالات متحده در چارچوب ائتلاف بین المللی منطقه ای در دفع حملات ایران علیه اسرائیل نقش کلیدی داشت. با این همه، ایالات متحده در قانع ساختن اسرائیل به امتناع از تشدید تنش و اکتفا به پاسخ محدود به گونه ای که به درگیری مستقیم دو کشور منجر نشود، نیز نقش بسیار مهمی داشت. برای بررسی مناسبات ایران با ایالات متحده، به موضوع برآیند تعامل آمریکا با حملات ایران علیه اسرائیل می پردازیم.
