قبل از انقلاب 1979 میلادی (1357 شمسی) حجاج ایرانی همچون بقیه حاجیان دیگر کشورهای اسلامی بی سر و صدا و بدون اینکه موجب آزار و اذیت بقیه حجاج یا ماموران امنیتی یا دست اندرکاران حج در مکه و مدینه شوند مناسک حج را به جا می آوردند. در آن زمان نه شعارهای سیاسی و فرقه ای در کار بود و نه تصاویر چهره های نمادین سیاسی بر سر در هتل ها یا بر اتوبوس های حامل حجاج و عمره گزاران نصب می شد. پس از انقلاب اما اوضاع دگرگون شد، و ایران و حاجیانش تغییر کردند. مشکلات از همان نخستین موسم حج بعد از پیروزی انقلاب به تدریج پدیدار شد. حجاج ایرانی فریضه حج را به راهپیمایی های سیاسی و مذهبی تبدیل و با سر دادن شعاراتی از چهره های رژیم جدید تعریف و تمجید کردند. ماموران امنیتی عربستان سعودی از سال 1980 میلادی (1359 شمسی) تا کنون با اقدامات ایران برای به هم زدن موسم حج در مکه و مدینه رو به رو بوده اند. مقامات عربستان سعودی در سال 1981 میلادی (1360 شمسی) تلاش کردند تا با سران رژیم ایران تماس برقرار کنند، که شاید اتفاقات پیش آمده مورد تایید آنها نباشد. اما پاسخ خمینی تاکیدی بود بر این نکته که همه اتفاقات به دستور مستقیم شخص وی رخ داده است. بدین ترتیب آنچه پنهان بود سرانجام برملا شد، و شعارهای وحدت اسلامی و روابط حسن همجواری که پس از پیروزی انقلاب توسط رژیم جدید تهران بارها و بارها سر داده شد بر باد رفت.
اقدامات ایران برای ایجاد نا امنی در مراسم حج ادامه داشت تا اینکه در جریان مراسم حج در سال 1986 میلادی (1365 شمسی) به اوج خود رسید. در آن زمان، ماموران گمرک موفق به کشف مقادیر فراوانی مواد منفجره جاسازی شده در چمدان حجاج شدند. با این وجود اما مقامات سعودی به این حجاج اجازه دادند تا مناسک حج آن سال را ادا کنند. مقامات عربستان سعودی موضوع را علنی نکردند تا حجاج دیگر دلواپس نشوند و همه بتوانند این مراسم را با آرامش و در فضای امن به جا بیاورند. شاید ایران دچار این توهم شده بود که عربستان سعودی توان رویارویی با این گستاخی را ندارد، به همین دلیل بزرگ ترین آشوب دوره حج را به پا کرد که منجر به مرگ 402 نفر شد که در میان آنها ماموران امنیتی و شهروندان و حجاج از تابعیت های گوناگون به چشم می خوردند. به دنبال این حادثه بود که روابط بین ریاض و تهران به مدت 3 سال قطع شد. از این رو، رژیم ایران به عوامل و مزدوران خود با تابعیت کویتی و سعودی دستور داد تا چندین عملیات تروریستی در سه موسم آینده حج انجام دهند. معروف ترین آنها، حادثه تونل (المعیصم) بود که منجر به کشته شدن 1426 حاجی از ملیت های گوناگون شد.
شاید مهم ترین پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که چرا ایران هر سال بر ایجاد هرج و مرج و نابسامانی در موسم حج پافشاری می کند؟ خمینی رویای رهبری جهان اسلام را در سر می پروراند. او به این نتیجه رسید که سعودی با توجه به توانایی اقتصادی خدادادی و ثبات سیاسی و مهم تر از همه موقعیت آن در جهان اسلام به دلیل در اختیار داشتن حرمین شریفین و مشاعر مقدسه، بزرگ ترین مانع بر سر راه دستیابی او به جایگاه رهبری جهان اسلام به شمار می رود. از همین جا بود که او در صدد مخدوش کردن چهره سعودی در جهان و در میان ملت های اسلامی بر آمد. در واقع خميني به این نتیجه رسید که موسم حج برجسته ترین وسیله برای دستیابی به این هدف است. از این رو، او رویکرد به هم زدن آسایش حجاج، ایجاد هرج و مرج و وحشت افکنی بین زائران بیت الله الحرام و مسجد رسول اکرم صلی الله علیه و سلم را در پیش گرفت. خمینی در سال1982 میلادی (1361 شمسی) دستور تاسیس دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را صادر کرد. این دفتر مسوولیت تدوین شعارهای سیاسی و آماده کردن پلاکاردهایی را به عهده دارد که در موسم حج به کار گرفته می شود. کما اینکه خمینی تاکید می کرد که بعد سیاسی موسم حج نه تنها یکی از مهم ترین اسرار حج بوده که از ارکان و واجبات این فریضه مهم تر است، و همه باید پیام جمهوری ایرانی را به کلیه حاجیان در مکه برسانند. در سال 1983 میلادی (1362 شمسی) آیت الله احمد جنتی عضو فقهای شورای نگهبان در آن زمان و دبیر کنونی شورای نگهبان در اظهاراتی حمله دارها و مطوف ها را به گسترش اصول انقلاب در موسم حج تشویق کرد. جنتی گفت صدور انقلاب یکی از مسوولیت های شماست، و موسم حج بهترین فرصت برای این مهم به شمار می رود. ایران برای رسیدن به این هدف مترجمان فراوانی از اعضای سپاه پاسداران را به حج می فرستاد. آنها که به زبان های خارجه بسیاری تسلط داشتند در میان حجاج برای رژیم ایران تبلیغ و این انقلاب فرقه ای را به خارج صادر می کردند.
سفارت سعودی در ایران از سال 1982 میلادی (1361 شمسی) با الصاق برچسبی بر روی گذرنامه حجاج ایرانی، بر لزوم عمل به مقررات و قوانین معمول در پادشاهی عربستان سعودی تاکید می کرد، و آنها را از توزیع پوستر یا تصاویر تبلیغاتی و یا هر گونه فعالیت دینی که به حج مربوط نمی شود برحذر می داشت، و به متخلفان هشدار می داد که از خاک عربستان سعودی اخراج شده اجازه ادای مناسک حج یا عمره نخواهند یافت. روزنامه های ایران و در صدر آنها روزنامه “اطلاعات” با انتشار این تصاویر این “برچسب” قصد داشت تا حجاج را به بی توجهی به آن تشویق کند. این روزنامه مدعی شد که این برچسپ دلیلی بر هراس پادشاهی عربستان سعودی از انقلاب ایران به شمار می رود.
گرچه پرونده حج دوباره امسال به گونه متفاوتی باز شده اما رژیم ایران به دنبال دو هدف عمده است: اول اینکه رسیدن به آن هدف قدیمی که هر بار تجدید می شود. در واقع مخدوش کردن چهره پادشاهی سعودی در برابر ملت های اسلامی و شایعه پراکنی درباره اینکه سعودی مانع ادای مناسک حج مسلمانان می شود نخستین هدف ایران به شمار می رود. بیانیه وزارت حج و عمره به تشریح موضع پادشاهی عربستان سعودی و شانه خالی کردن ایران از امضای تفاهم نامه اعزام حجاج پرداخته است. تفاهم نامه اى که توسط کلیه کشورهای اسلامی در جهان امضا شده است. هدف دوم ایران جنبه سیاسی داشته و با تصميم عربستان كه بر قطع روابط با ایران مبتنی است، ارتباط دارد. به دنبال این اقدام از جانب عربستان سعودی، کشورهای خلیجی و عربی و اسلامی بسیاری روابط خود را با ایران قطع یا به کاهش سطح روابط خود با ایران پرداختند. تهران در ماه های گذشته همواره می گفت که سعودی برای از سر گیری روابط خود با ایران تلاش خواهد کرد. او برای درگیر کردن ریاض مساله حج را در این بحران سیاسی پیش کشید، و برای تحقق این امر او چندین بار خواستار گشایش کنسولگری سعودی در ایران شد تا اینکه حجاج ایرانی بتوانند به جای رفتن به یک کشور ثالث ویزای حج را در ایران دریافت کنند. اگر ایران به این هدف دست پیدا می کرد، حتما در روز بعد خطاب به کشورهایی که پس از قطع روابط عربستان سعودی و ایران در قبال تهران موضع سیاسی اتخاذ کردند می گفت: ریاض به دنبال رسیدن به اهداف ویژه خود است، و شما را درگیر این موضع دیپلماتیک و سیاسی کرد، و حالا هم شما را رها کرد و روابط با ما را از سر گرفت. لازم به یاد آوری است که سعودی تاکید کرده که حجاج ایرانی می توانند روادید حج را از طریق سامانه اینترنتی دریافت کنند. در نتیجه نیازی به حضور نیروی انسانی عربستان سعودی در خاک ایران نیست. با این حال، اما ایران همچنان بر موضع خود به دلایلی که پیشتر عنوان شد پافشاری می کند.
در پایان، ایران با سر دادن شعارها و برپایی تجمعات و راهپیمایی های بی ارتباط به فریضه حج به تلاش های خود برای به هم زدن امنیت و به خطر انداختن سلامت حجاج ادامه خواهد داد. معتقدم که برخی تسهیلات اعطا شده به ایرانی ها باید بازنگری شود. با توجه به اینکه مسلمانان در موسم حج برابرند باید از توزیع پلاکاردها و سخنرانی رهبر در روز عرفه توسط ایرانیان جلوگیری کرد. و اینکه قوانین معمول در خصوص حجاج دیگر بدون هیچ استثنا یا تعارفی در مورد ایرانیان هم اعمال شود. و برای اینکه رژیم ایران بفهمد که بر هم زدن امنیت و به خطر انداختن سلامت حجاج خط قرمز است، گفتمان قاطعیت باید گفتمان حاکم باشد، اگر ایران خواهان سردادن شعارهای پوچ و توخالی سیاسی خود است، می تواند شعارهای مرگ بر فلان و فلان، و شعارهای کشتار و لعنت گویی را در 350 روز سال در داخل ایران و به دور از حج و مشاعر مقدسه سر دهد.
به نقل از روزنامه الوطن
