مؤسسه بین المللی مطالعات ایران «رسانه» در گزارش راهبردی سال 2020 میلادی تعاملات در سطح بین الملل، رویدادها و تحولاتی که ایران در سال گذشته شاهد آن بوده است، را با تکیه بر اطلاعات و کار تحقیقاتی رصد و تحلیل نموده است.
این گزارش تمام صحنه را با توجه به جامعه جدید بین المللى در سال 2020 میلادی در سایه تحولات عدیده ای همچون پاندمی «کرونا» و حضور قدرتمند چین در صحنه بین الملل مورد کاوش و بررسی قرار می دهد. علی رغم تحولات ناشی از پر رنگ تر شدن صف بندی و یا «قطب بدی جدید» به عنوان یکی از ویژگیهای پایان دوره رئیس جمهور سابق امریکا دونالد ترامپ، اما این گزارش به روشنی بیان می کند که سیاست امریکا تنها نتیجه تصمیم های کلان سیاسی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه نیست بلکه نهادهای اصیل امریکا و آرمانهای والا و مسائل مرتبط با امنیت ملی امریکاست که سیاست این کشور را رقم می زند.
همچنین در این گزارش به مسأله اسلام سیاسی پرداخته می شود که در این مجال مسأله گروهها و تشکیلات محلی در چندین کشور عربی و اسلامی به بحث و بررسی گرفته شده است. این تشکیلات که برای تسلط بر قدرت دست و پنجه نرم می کنند، نگرانی بسیاری از کشورهای جهان در شرق و غرب برانگیخته اند.
با بررسی این مسائل مرتبط به هم که طبیعتا پیامدهای فراوانی نیز به دنبال دارند، این گزارش در حوزه مسائل داخلی ایران، به بعد ایدئولوژی توجه نشان داده که چگونه همزمان با تحولات سیاسی انتقادهای مردمی از شخصیت های دینی بالاگرفته است، البته نابسامانی اوضاع سیاسی و اقتصادی هم در پر رنگ تر کردن برخی مسائل اجتماعی بی تأثیر نیست.
در پرونده اقتصادی این گزارش، این مسأله به بررسی گرفته می شود که چگونه فاکتورهای تأثیرگذاری همچون ادامه تحریمهای امریکا، انتشار ویروس کرونا و عزم رژیم بر ادامه توسل به اقتصاد مقاومتی، می تواند اوضاع اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. این گزارش همچنین نگاهی به کاهش فعالیت های نظامی ایران دارد.
در بخش مربوط به جهان عرب، این گزارش به افزایش تلاشهای دیپلماتیک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج عربی، پرداخته است که زنگ خطر رفتارهای ایران برای امنیت و صلح جهانی را به صدا در آوردند و فعالیت های بحران زای حوثی ها در یمن همچون استفاده از تجهیزات موشکی و پهبادی در حمله به کشورهای همسایه و تهدید کشتیرانی در آبهای بین المللی را مورد توجه قرار دادند. تبدیل شدن عراق به زمین بازی ایران و ایالات متحده و پر رنگ تر شدن حضور ایران در سوریه و همچنین ادامه هژمونی «حزب الله» بر فضای سیاسی لبنان از دیگر مواردی است که در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
این گزارش همچنین به این واقعیت اشاره دارد که به دلیل راهبرد فشار حد اکثری ایالات متحده و همچنین سایه مسأله هسته ای بر روابط خارجی ایران در تمام سطوح، اوضاع ایران در تمام حوزه ها، تحت تأثیر تعاملات و تحولات بین المللی قرار دارد. بر اساس این گزارش، در سایه همپیمانی ایران و روسیه، این دو کشور در حوزه همکاریهای اقتصادی دو جانبه و چند جانبه گامهای بلندی برداشته اند. اما در زمینه روابط ایران- اروپا، هر دو طرف در مورد پرونده هسته ای ایران و وضعیت حقوق بشر در ایران و همچنین مقابله با پاندمی «کرونا» با یکدیگر تعامل داشته اند.
طرفداری چین از ایران در مقابل تلاش های امریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و نیز سند همکاری بین دو کشور از دیگر مسائلی است که این گزارش به آن پرداخته است.
این گزارش به خوبی نشان داده است که تعاملات ایران با هند و پاکستان متاثر از سیاست های ایالات متحده نسبت به ایران است و روابط ایران با افغانستان که مناسبات خود را همچنان با ایران حفظ کرده است نیز از این مسأله مستثنی نیست.
در حوزه روابط ایران-ترکیه، این گزارش جنگ سوریه و اقلیم ناگورنو قره باغ، و تفاهمنامه های سیاسی و نظامی و منافع اقتصادی مشترک را مورد بررسی قرار داده است. بنابر این گزارش، ماهیت روابط ایران با کشورهای آسیای میانه از یک ثبات سیاسی و اقتصادی برخوردار بوده است.
گزارش راهبردی سال 2020 میلادی، چنین نتیجه گیری می کند که تمایل به تنش زدایی و شرط بندی بر سر گذر زمان بر رویکرد کلی ایران در سال گذشته غلبه داشته است.
وخیم تر شدن بحرانهای داخلی ایران، افزایش مناسبات این کشور با ایالات متحده امریکا بر اساس سناریورهای احتمالی، افزایش شکاف بین ایران و اروپا، کاهش نفوذ ایران در عراق و سوریه از جمله مسائلی است که در این گزارش پیش بینی شده است. همچنین بنا بر این گزارش، امکان هرگونه بهبود مناسبات بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج بعید به نظر می رسد.
در پایان، این گزارش از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج می خواهد که با درک تهدیدها، در ارائه راهکارهای سیاسی و استفاده از توانمندیهای دفاعی مشترک برای جلوگیری از تهدیدات احتمالی ایران عزم سیاسی خود را جزم کنند و در این راستا همکاری و هماهنگی با هم پیمانان راهبردی خود در سطح جهان را بیش از پیش افزایش دهند.
برای دسترسی به چکیده گزارش (اینجا کلیک کنید)
