با نزدیک شدن موعد انتخابات اسفند ماه، بار دیگر سخن از استقبال کم رنگ رای دهندگان از انتخابات مطرح شده است. ایران در سال 2024 میلادی دو انتخابات مهم در پیش دارد که عبارتند از انتخابات مجلس خبرگان و انتخابات مجلس شورای اسلامی و در سال 2025 میلادی نیز انتخابات ریاست جمهوری را در پیش دارد.
احتمالا، نارضایتی مردم از سیاستهای نظام و ناکامیهای پیاپی دولت رئیسی در اجرای وعده های اصلاحات اقتصادی و همچنین دست داشتن در سرکوب خونین اعتراضات ضد حکومتی که در پی قتل مهسا امینی دختر جوان کرد در بازداشتگاه پلیس امنیت اخلاقی در سپتامبر 2022 میلادی روی داد، به کم رنگ تر شدن این انتخابات دامن بزند. در این زمینه، تیم حسن روحانی رئیس جمهور پیشین ایران که رقیب سرسخت رئیسی به شمار می رود و در میانه سالهای 2013 تا 2021 میلادی مورد حمایت اصلاح طلبان بود، سخت در تلاش است تا او را به عنوان کاندید احتمالی انتخابات آینده مجلس خبرگان آماده کند. انتظار می رود نامزد شدن روحانی، به فضای انتخابات جانی تازه بدمد؛ زیرا ظاهرا به همان میزان که نارضایتی مردم از رئیسی افزایش می یابد، محبوبیت روحانی نیز بیشتر می شود.
در اواخر اکتبر گذشته، روحانی شخصا اعلام کرد که برای انتخابات مجلس خبرگان نامزد می شود؛ مجلس خبرگان شورایی متشکل از 88 تن از روحانیون است که انتخاب رهبر آینده ایران را برعهده دارد. رئیس جمهور پیشین ایران از مردم خواسته است تا در زمان انتخابات به پای صندوقهای رأی بروند. انتخابات آینده مجلس خبرگان، ششمین انتخابات این مجلس از زمان پیروزی انقلاب در 1979 میلادی است و روحانی که در دوره های سوم، چهارم و پنجم مجلس خبرگان عضو این مجلس بوده است، در صورت انتخاب مجدد، برای چهارمین دور این مجلس عضویت آن را به دست خواهد آورد.
اما هنوز روحانی خود را به عنوان رقیب رئیسی که او نیز برای انتخابات مجلس خبرگان نامزد شده است و از حمایت «محافظه کاران» متنفذ در ایران برخوردار است، معرفی نکرده است. پیش از این گمانه زنی هایی مطرح شد مبنی بر اینکه با نامزد شدن دوباره روحانی، دیگر رئیسی حداقل در مجلس خبرگان محلی از اعراب نخواهد داشت. این دو رقیب قصد داشتند از استان تهران که 16 کرسی در مجلس خبرگان دارد، نامزد شوند اما با توجه به کاهش فزاینده محبوبیت رئیسی، تیم انتخاباتی او اعلام کرده است که او نه به عنوان نماینده تهران بلکه به عنوان نماینده استان خراسان جنوبی که در شمال شرق ایران واقع است، در این انتخابات شرکت خواهد کرد.
رئیسی در خراسان به دنیا آمده و در آنجا بزرگ شده است و این بدان معنا است که او دیگر نگران رقابت با روحانی در انتخابات مجلس خبرگان نیست.
وانگهی؛ هنوز هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه ممکن است روحانی از تهران در انتخابات مجلس خبرگان رأی بیاورد، در افق دیده نمی شود.
روحانی نیز هنوز تیم انتخاباتی خود را تعیین نکرده است و مشخص نیست که از سوی کدام جناح وارد رقابت انتخابات خواهد شد. وانگهی، شورای نگهبان «محافظه کار» که زیر نظر رهبری فعالیت می کند باید صلاحیت وی را به عنوان نامزد انتخابات مجلس خبرگان تأیید کند.
نگرانیهای فراوانی وجود دارد مبنی بر اینکه این شورا تأیید صلاحیت روحانی را منوط به گذراندن امتحان کند که این مسأله می تواند او را از صحنه انتخابات کنار بزند. در عین حال، انتظار می رود «مجمع روحانیون مبارز» که روحانی سابقه عضویت در آن را دارد و نیز «مجمع مدرسین حوزه» که دو جریان سیاسی حامی روحانی هستند، از نامزدی وی در انتخابات مجلس خبرگان حمایت کنند.
مسأله مهمتر اینکه، جریانهای «محافظه کار» نسبت به مخالفت «تندروها» با نامزدی روحانی در انتخابات نگرانند. اخیرا برخی چهره های تندرو در مجلس خبرگان از تریبون این مجلس رئیس جمهور پیشین را مورد انتقاد قرار داده و خواهان بازنگری در اهداف بلندمدت سند توسعه 2030 میلادی شده اند که به خاطر خروج ایالات متحده از برجام در می 2018 میلادی، بی ثمر ماند. و برخی دیگر از چهره های «تندرو» از مجلس خبرگان خواستند قبل از اینکه روحانی عملا نامزد شود، با نامزدی وی مخالفت کند.
برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که روحانی برای اینکه در کسب مقام رهبری آینده ایران بعد از وفات خامنه ای به رقابت بپردازد، تلاش خواهد کرد که بار دیگر به عنوان عضو مجلس خبرگان انتخاب شود. زمانیکه روحانی برای نامزدی انتخابات مجلس خبرگان ثبت نام کرد، به موضوع جانشینی رهبر نیز اشاره ای کرد و گفت: «از خداوند عمر طولانی و موفقیت بیشتر برای رهبر می خواهیم اما با گذشت زمان، احتمال اینکه مجلس خبرگان در مورد انتخاب رهبر تصمیم بگیرد، بیشتر می شود».
روحانی با چالشهای متعددی روبرو است که از جمله آنها اتهام برادرش به فساد مالی است و اخیرا یک رسوایی مالی دیگری نیز به آن اضافه شده است. در ماه دسامبر گذشته، دست داشتن برادر روحانی در یک فساد مالی به ارزش 4.3 میلیارد دلار مربوط به شرکت «چای دبش» مطرح شد. گفته می شود که شرکت چای دبش در زمان روحانی به سهمیه های غیر شفاف ارزی دست یافته است.
رئیس جمهور پیشین، مسئولیت در این زمینه را رد کرده و در عوض، این سؤال را مطرح کرده است که چرا رئیسی که در آن زمان ریاست قوه قضائیه را بر عهده داشته است به فساد این این شرکت رسیدگی نکرده است؟
یک دست بودن ساختار حکومت و سیطره «تندروها» بر مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی می تواند در انتخاب مجدد روحانی رئیس جمهور پیشین به عنوان نماینده مجلس خبرگان مشکل ایجاد کند؛ که این امر می تواند به کم رنگ شدن مشارکت مردم در انتخابات مخصوصا در تهران دامن بزند. در عین حال، نامزدهای احتمالی که اغلب آنها از جریان «تندرو» هستند، وارد میدان انتخابات شده اند تا مانع انتخاب مجدد روحانی شوند.
