مؤسسه بین المللی مطالعات ایران «رسانه» گزارش وضعیت ایران در ماه مه 2024 میلادی را منتشر کرد. این گزارش برای عموم مخاطبان و مخصوصا برای پژوهشگران توصیف بسیار دقیقی از بازه زمانی مورد نظر ارائه می دهد تا ضمن برجسته کردن وضعیت ایران، امکان مقایسه اوضاع و تحولات گوناگون فراهم گردد. این گزارش از سه بخش تشکیل شده است که بخش اول به تحولات امور داخلی ایران می پردازد و بخش دوم مناسبات ایران با جهان عرب را مورد توجه قرار می دهد و در نهایت، بخش سوم روابط ایران با قدرتهای منطقه ای و بین المللی را به بحث و بررسی می گیرد.
در مورد تحولات امور داخلی ایران باید گفت که فضای داخلی ایران در طی ماه مه 2024 شاهد تحولات سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و عقیدتی چندی بود که برای بررسی مهمترین این تحولات به موضوعات زیر می پردازیم: انتخابات ریاست جمهوری زود هنگام بعد از وفات ابراهیم رئیسی و تنی چند از همراهان وی، ایران برای یافتن لاشه بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهان وی، از پهپاد ترکیه مدد می گیرد، نهادهای حقوقی بحث سیاستهای جوانی جمعیت را در ایران زنده می کنند، تحولات حوزه دینی میان غدیر و مسأله مرجعیت.
مناسبات ایران با برخی کشورهای جهان عرب نیز تحولات مهمی را تجربه کرد. در عراق و در پی تمکین پارلمان عراق به خواست مقتدی صدر رهبر جریان صدر مبنی بر گنجاندن روز غدیر در تعطیلات رسمی کشور، جدالهای مذهبی و قومی تازه ای به راه افتاد. و انتظار می رود که این قانون در آینده سروصداهای زیادی را در عراق به راه اندازد. اما در مورد رابطه ایران با سوریه، درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران گمانه زنی های چندی را در مورد آینده سیاست خارجی ایران در قبال سوریه مطرح می کند. اما احتمال پررنگ تر آن است که با توجه به اهمیت سوریه در طرح منطقه ای ایران، هیچ تغییری در روشی که رهبری ایران در مورد سوریه در پیش گرفته است، به وجود نخواهد آمد. برای بررسی مناسبات ایران با این کشورهای عربی به این دو موضوع می پردازیم: نشانه های آغاز دور تازه جنگ مذهبی و قومی در عراق، روابط ایران و سوریه بعد از درگذشت ابراهیم رئیسی.
در مورد مناسبات ایران با قدرتهای بین المللی باید گفت که تشدید تنشهای ناشی از عملیات توفان الاقصی و جنگ اسرائیل در غزه همچنان بر روابط میان واشنگتن و تهران سایه افکنده است. و اکنون هر دو کشور در مرحله سرنوشت سازی قرار دارند؛ ایران در حال هوای انتخابات برای انتخاب جانشینی برای ابراهیم رئیسی فقید است و ایالات متحده نیز امسال انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو دارد. و انتظار می رود که این فضا روابط میان دو کشور در ماههای آینده را تحت تأثیر قرار دهد.
برای بررسی مناسبات ایران با ایالات متحده، به این موضوع می پردازیم: تأثیر درگذشت رئیسی بر روابط آمریکا و ایران.
